نگرانی از رکود صنعت دستی مسگری در ولایت هرات

نو آمد به بازار، کهنه شد دل آزار!

درپی رشد صنعت مدرن ماشینی در ساخت وساز اشیا دیگر خبری از صنایع دستی و سنتی نیست و هنرهای قدیمی کم، کم به یاد فراموشی سپرده میشود. یکی از این هنرها و صنایع دستی تولیدات ظروف و اشیای مسی است، که این سال ها کم، کم از یاد و خاطرات مردم رو به فراموشی رفته است.

بازار مسگری های هرات که درسالهای نه چندان دور، نزدیک به یکصد و پنجاه دوکان مسگری در آن وجود داشت و صدای چکش های آهنگران آن طنین اندازی گوش هر رهگذری بود، اکنون این تعداد به دو تا سه دوکان کاهش یافته است.

صنعت مسگری یکی از صنایع دستی پرطرفدار در ولایت هرات است، که در سال های اخیر بدلیل بی توجهی مردم و دولت نسبت به این صنعت، بازار آن با رکود مواجه شده است.

کاکا عباس، یکی از چند نفر معدود مسگرانی که تا اکنون در بازارمسگری های هرات، مصروف کار است میگوید: در گذشته صدها تن از باشندگان ولایت هرات در صنعت مسگری مشغول بکار بوده و امروزه، با روی کار آمدن صنعت مدرن و تولیدات ماشینی، صنایع دستی مسی به رکود روبرو شده و تعداد کمی از کسبه کاران هرات به این صنعت مشغول هستند.

جلیل احمد محمدی یکتن دیگر از مسگرانی است، که نبود مواد خام در داخل کشور، قیمت گران مس و وارد شدن مواد بی کیفیت را ازعلت های اساسی رکود این صنعت می داند.

آن سوی دیگر در شهرک صنعتی در جنوب شهر هرات، صدها نفر دیگر مصروف ساخت و تولید ظروف و اشیای آلومونیومی هستند، که توسط دستگاه های پیشرفته و ماشینی ساخته میشود.

وقتی به سراغ آن ها میرویم، از اینکه زمینه ی کار برای شان فراهم گردیده است، خرسند به نظر میرسند و مسئولان این فابریکه خرسند تر از آن اند که تولیدات شان در کنار مصرف داخلی به خارج از افغانستان نیز صادر میگردد.

حاجی شاه محمود مسئول کارخانه ی آلومونیونم درهرات، میگوید: دراین فابریکه روزانه بیش از یکصد و بیست تن مصروف کار بوده و درحدود چهارتن آلومونیوم بازیافتی را ذوب کرده و دوباره به ظروف و اشیایی نو وجدید تبدیل میکند.

درهمین حال مسئولان دولتی و سکتور خصوصی از این وضعیت ابراز نگرانی کرده و تاکید دارند که باید برای بقای صنایع تاریخی و هنری کشور به صورت جدی توجه و تلاش صورت گیرد.

احمد جاوید زرغام آمر فرهنگ و هنر اداره ی اطلاعات وفرهنگ هرات میگوید: افزایش فقراقتصادی واستفاده ظروف نکلی وچینی به جای مسی این صنعت قدیمی را به شدت صدمه زده است.

حمید الله خادم رئیس اتاق صنایع ولایت هرات نیز، عدم توانایی دولت بر تولیدات مشابه و بی کیفیت را عامل اصلی میداند که صنایع تولیدی دستی درهرات را تحت تاثیر قرار داده است.

باآنکه تاریخ دقیقی ازصنعت مسگری ویاهم بازارمسگری درهرات دردست نیست اما کارشناسان فرهنگ وتاریخ میگویند: صنعت مسگری دراین ولایت به دوره تیموریان وغزنویان برمیگردد ودرحال حاضرچندین پارچه تاریخی مسی که درهرات ساخته شده است درموزیم این ولایت موجودمیباشد.

هزاران سال قبل در شمال ولایت هرات شهری بنام کهندژ( قهندز ) وجود داشت که به قول سیفی، این شهر را بخت النصر، پنجصد سال قبل از شهر قدیم هرات و بعد از قلعه اختیار الدین، آباد کرده است. بعضی مورخین هم بنای آن را بنام "خورنوش حاکم عصرمنوچهر" نسبت میدهند و مسلم است که کهندژ، قبل از شهر قدیم هرات بنا شده است. کهندژ، قرنها در پهلوی شهر هرات، با ترقی یا انحطاط، مواجه بوده و روایت است که در صدر اسلام، یعنی در حدود قرن اول هجری، شهر کهندژ هزار و پنجصد سرای(منزل نشیمن)، هشت مسجد جامع، نهصد مسجد و دوکان، چهل حوض و هژده حمام داشته و در عین حال پرورشگاه و اقامت گاه بسی از عالمان و عارفان بوده است، که از جمله میتوان از پیر هرات، حضرت خواجه عبدالله انصاری رح( ۳۹۶-۴۸۱ ) که در کهندژ تولد و تربیت یافته است، نام گرفت. در قرن ششم در فتنه ملا حده، تخریباتی درین شهر رخ داده و در هجوم وحشیانه قوای چنگیزی( ۶۱۷ ) بکلی محو و منهدم شده است. کهندژ در قرون اخیر تدریجا" هموار شده و اراضی آن تحت زرع در آمد، اما بعضی حصص مرتفع، باز هم بصورت تپه های بلند باقی مانده که به مصرخ و تل قطبیان شهرت یافته بود، ولی درین دهه های اخیر، از آن تپه ها هم اثری نیست و در عوض، خانه ها و آبادی های زیادی در اطراف آن، به مشاهده میرسد.

*

*

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

Top